هفته نامه آیینه یزد

امامان جمعه همانند دیگران باید قانونگرا باشند

برگزاری مراسم عبادی - سیاسی نمازجمعه عظمت و ابهت خاص خود را دارد در هر شهر و منطقه و روستا مسلمانان و علاقه مندان با دیده احترام به این مهم می‌نگرند هنگام ایراد خطبه‌ها، سخنان امام جمعه را می‌شنوند، از مواعظ و پندهای ارائه شده بهره می‌برند و علاوه بر مخاطبان، عده‌ای از جهانیان و سیاستمداران درباره اظهارات ائمه جمعه تهران و یا بعضی از مراکز استان‌ها تجزیه و تحلیل خاص خود را دارند و پیرامون گفته‌ها نظریاتی ابراز می‌دارند.
بسیاری از مردم مومن دارالعباده از ده‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به برگزاری نماز جمعه اهمیت می‌دادند. مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی‌محمد وزیری روحانی ادیب، سخنور، خوش‌سلیقه، خوش‌خلق، موسس و بنیانگذار کنابخانه معظم وزیری یزد وابسته به آستان قدس رضوی علیه آلاف التحیه و الثنا و احیا کننده مسجد جامع کبیر یزد با اقدامات ارزشمند خود و همراهانش شکوه خاص و ویژه‌ای به برگزاری نماز جمعه یزد دادند.
نویسنده این سطور حدود 60 سال پیش کتاب «صرف میر» و بخشی از جامع المقدمات را نزد مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ عبدالحسین عجمین روحانی وارسته، خوش نام، ‌ساده زیست و مورد احترام علما و اکثریت ساکنان محلات یوزداران و ‌فهادان یزد فرا می‌گرفت.
در حالی که سیزده، چهارده سال بیشتر نداشت روزهای جمعه همراه با آن روحانی جلیل القدر و چند نفر دیگر از شاگردان به مسجد جامع یزد می‌رفتیم. دو سه، ساعت به وقت نماز مانده عده‌ای از ساکنان شهر و مردم روستاهای یزد می‌آمدند در اطراف مسجد می‌نشستند حمد و سوره را نزد این چند نفر طلبه و شاگرد می‌خواندند و بعد از آن که مشخص می‌شد آیات شریفه حمد و سوره و دیگر اذکار نماز را صحیح می‌خوانند یکی دو بار هم نزد آن روحانی تلاوت می‌کردند و در واقع تاییدیه می‌گرفتند.
فیلسوف و عالم جلیل القدر مرحوم آیت ا... حاج شیخ جلال‌الدین آیت اللهی در مواقع مختلف از تقوی و پرهیزگاری و عدالت و شرایط امامت ائمه جماعات بحث می‌نمود و حقیر نیز همانند دیگر مستمعان از بیانات رسا و اثرگذار آن بزرگان بهره‌ها می‌برد. یاد همه آنها به خیر و روح بلند شان قرین شادی باد.
 در سال‌های اخیر بارها در نمازهای جمعه شاهد هستیم بعضی از ائمه جماعات به جای قاضی محکمه نشسته و حکم ارتداد، طرد، حصر و ممنوع‌التصویری برای افراد صادر می‌کنند در حالی که در هیچ دادگاهی محاکمه نشده‌اند و برابر با قانون اساسی اتهامی در مورد آنها ثابت نشده و پرونده‌ای نیز در دادگستری تشکیل نگردیده است یا به شرح و تفسیر بعضی از اصول مهم قانون اساسی بنا به نظر و سلیقه خویش می‌پردازند! یا مرگ رییس مملکتی را تبریک و شاد باش می‌گویند. امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران طی مصاحبه‌ای خواست خود را از تشکیل حکومت اسلامی این گونه بیان می‌فرماید:
‌»با مثالی تاریخی مفهوم دموکراسی را که من می‌فهمم برایتان می‌گویم: زمانی که علی(ع) جانشین پیامبر و رهبر دولت اسلامی شد و حکومت او از عربستان تا مصر و قسمت اعظم آسیا و حتی اروپا گسترش یافته بود و بر این کنفدراسیون حکومت می‌راند، برای او اتفاقی افتاد که با یک یهودی اختلاف پیدا کند و یهودی از او پیش قاضی شکایت کرد، علی(ع) از طرف قاضی احضار شد. وقتی که قاضی دید که علی(ع) وارد می‌شود، به حالت احترام از جا برخاست، ولی علی(ع) با عصبانیت به قاضی گفت چرا وقتی که من وارد می‌شوم احترام می‌کنی و وقتی آن یهودی آمد احترام نکردی؟ قاضی باید با طرفین مخاصمه به یک شیوه رفتار کند و بعد علی(ع) حکم محکومیت خویش را قبول می‌کند. من از شما که سفرها کرده‌اید و هر نوع رژیمی و همچنین تاریخ را می‌شناسید، می‌پرسم، مثال بهتری از این برای بیان دموکراسی سراغ دارید؟»1
نگارنده با رعایت احترام متذکر می‌گردد. صاحبان تریبون‌های رسمی و مقامات عالی اجرایی، قضایی و مقننه باید به تعالیم اسلام عنایت ویژه داشته باشند.
داستان تاریخی زیر تکلیف بسیاری از گویندگان و گاه به جای قاضی نشستگان را روشن خواهد کرد.
«ابن عباس می‌گوید: - مردی از حضرموت، به نام عبدان... خدمت پیامبر گرامی اسلام(ص) عرض کرد:
یا رسول الله! امرء القیس کندی در مجاورت ملک من زمینی دارد. او به من تجاوز کرده و قسمتی از زمین مرا ضمیمه ملک خود ساخته است. مردم می‌دانند که من راست می‌گویم ولی نظر به موقعیتی که او دارد، کسی به حرف من گوش نمی‌کند.
پیامبر گرامی اسلام(ص) در این باره از امرءالقیس تحقیق کرد. وی گفت: نمی‌دانم چه می‌گوید:
پیامبر وی را به قسم دعوت کرد. عبدان گفت:
 او مردی بی بندوبار است و از قسم خوردن باک ندارد.
پیامبر(ص) فرمود: اگر گواه نداری باید به قسمش احترام کنی.
هنگامی که امرءالقیس برخاست که قسم یاد کند. این آیه نازل شد
(عهد خدا را به بهای اندک نفروشید، آنچه پیش خدا است اگر بدانید، برای شما بهتر است، آنچه پیش ما است فانی می‌شود و آنچه پیش خداست باقی است آنانکه صبر کردند در برابر کارهای نیکوترشان پاداششان می‌دهیم. ترجمه آیه 95 و 96 سوره نحل )
امرءالقیس گفت: آری آنچه در دست من است فانی می‌شود. وی راست می‌گوید من زمینش را ضمیمه ملک خود ساخته‌ام، لکن مقدار آن را نمی‌دانم او هرچه می‌خواهد از زمین من تصرف کند و درمقابل منافعی که از زمین برده‌ام هر چه بخواهد به او می‌دهم به دنبال این وظیفه شناسی این آیه نازل شد.(هر زن و مرد با ایمانی که عمل شایسته کند، به او زندگی و در برابر کارهای نیکوترشان، پاداششان می‌دهیم.ترجمه آیه 97 سوره نحل) » 2
مردم انتظار دارند مقامات مسئول بیش از دیگران به رعایت قانون و ضابطه پای بند باشند اگر در 36 سال اخیر هم با دقت و عنایت بیشتر قانون رعایت می‌شد،‌توصیه‌ها و سفارش‌ها را به دیوار می‌زدند نه تنها عده‌ای از آقازادگان که مفسدان اقتصادی هم این گونه به اختلاس و رانت خواری و سوء استفاده‌های کلان آلوده نمی‌شدند. امام خمینی(ره) در مواقع مختلف همگان را به رعایت تقوی و اجرای قانون سفارش می‌فرمودند.
«مملکت ما در سال آینده و در این سال، در همین سالی که هستیم مملکتی باشد که قانون فقط حکم کند. هیچ کس غیر قانون حکم نکند و تمام مجری قانون باشند و کسی در حدود غیر قانونی عمل نکند و همه در حدود خودشان عمل کنند...
قانونی که مال همه ملت است و برای تهذیب همه ملت است و برای آرامش خاطر همه ملت است و برای مصالح همه ملت است، این قانون باید محترم شمرده بشود. نباید اگر چنانچه یک قانونی برخلاف نظر من بود من بیایم بیرون و هیاهو کنم که من این قانون را قبول ندارم، این قانون خوب قانونی نیست. قانون خوب است، شماها باید خودتان را تطبیق بدهید با قانون، نه قانون خودشان را برای‌ شما تطبیق بدهد. اگر قانون بنا باشد که خودش را تطبیق بدهد به یک گروه، تطبیق بدهد به یک جمعیت، تطبیق بدهد به یک شخص، این قانون نیست. قانون در رأس واقع شده است و همه افراد هر کشوری باید خودشان را با آن قانون تطبیق بدهند. اگر قانون برخلاف خودشان هم حکمی کرد، باید خودشان را در مقابل قانون تسلیم کنند، آنوقت است که کشور، کشور قانون می‌شود... بزرگترین [سرمایه‌] تقواست که قرآن و حدیث در آن، آن قدر پافشاری کردند که انسان متقی باشد، مواظب خودش باشد، که نبادا با زبانش، با چشمش، با گوشش به مردم ظلم کند.عدالت را اجرا کنید، عدالت را برای دیگران نخواهید، خودتان هم بخواهید. در رفتار عدالت داشته باشید، در گفتار عدالت داشته باشید، تشریفات را کم کنید، و این ملت را خدمتگزار باشید...»3
در نامه‌ای علی مطهری به امام جمعه شیراز می‌نویسد:«با اهداء سلام، در خطبه نماز جمعه در ارتباط با حادثه تلخ سوء قصد به اینجانب در شیراز، گفته‌اید «اگر کسی حریم ولایت و خبرگان رهبری را شکست آیا باید انتظار داشته باشد که دیگران حریم او را نشکنند؟ اگر باد کاشتید مگر نه این است که طوفان درو می‌کنید؟» با این دو جمله از ضاربان اینجانب حمایت و کار آنها را تأیید کرده‌اید. خوشحالم که نقش خود در این حادثه را آشکار نمودید و طبعاً هیئت تحقیق وزارت کشور باید به شما به عنوان متهم بپردازد. امیدوارم متهم دیگر نیز که موتورهای سنگین و گاز فلفل در اختیار آن فرومایگان قرار داده بود مانند شما اقرار و اعتراف کند گرچه برای همگان شناخته شده است.»4
آیت الله علم الهدی پیرامون واقعه شیراز گفت: «افرادی که با مطهری نماینده مجلس برخورد کردند اراذل و اوباش نبودند بلکه همین مردم ارزشمدار بودند که وظیفه خود دیدند با یک عنصر غیرارزشی و منحرف برخورد کنند و نیروهای متدین پای آرمانهای خود ایستاده اند. امام جمعه مشهد با اشاره به اینکه نوع برخورد با مطهری صحیح نبوده در عین حال گفت: نباید مسوولان اعم از رییس جمهور و غیره علیه این افراد اینچنین واکنش نشان دهند بلکه انتقاد خود را به صورت مطلوب بیان کنند.»5
اما بسیاری از روحانیون، فعالان سیاسی، حقوقدانان و عموم مردم نظری غیر از امامان جمعه مشهد و شیراز دارند از جمله:
استاد اخلاق حجت الاسلام سید مهدی طباطبایی، در گفتگو با ایران ضمن رد هرگونه توجیه اخلاقی چنین رفتارهایی تاکید دارد که«هرگونه سکوت در قبال این حوادث، در آینده دامن دیگران را نیز خواهد گرفت... نخستین ضرورت مقابله با این امر تحقیق مسائل تا آنجایی است که مشخص شود آمر کیست و چه کسی می‌خواهد راه ابراز عقیده افراد را ببندد. تفکر، تعقل و پاسخگویی اساس دین، اسلام و انقلاب است. مسببین حادثه شیراز و مشابه آن آلت دست افراد دیگری هستند. باید با تحقیق درست به آن رسیدگی و ریشه درگیری‌ها و اختلاف‌های داخل نظام و مردم روشن شود. امروز چون نام مطهری در ذهن مردم نامی شناخته شده است مسأله در میان مردم پیچیده است. اما این اتفاقات سابقه دار است و خدا کند همتی برای رفع و دفع این اتفاقات از کشور وجود داشته باشد.»6
مردم در انتظار پاسخ این پرسش هستند که چرا امامان جمعه شیراز و مشهد مقدس عده‌ای خودسر و حمله کننده به علی مطهری را افرادی ارزشمند و نماینده مجلس را که توسط آن گروه مورد ضرب و شتم و فحاشی قرار گرفته منحرف دانسته دشنام‌دهندگان و حمله‌کنندگان را نیروهای متدین می‌دانند که پای آرمان‌های خود ایستاده‌اند!! آیا جامعه روحانیت و آحاد مردم بر این گونه اظهار نظرها و برداشت‌ها و اعمال خلاف قانون صحه می‌گذارند؟ سفارش به رعایت قانون و امر به تقوی و پرهیزگاری چگونه و با چه بیاناتی تعبیر و تفسیر می‌شود؟ و با ادامه این خودسری‌ها آیا سنگ روی سنگ بند خواهد شد؟ چون آسیا به نوبت می‌گردد فردا نوبت چه کسی خواهد بود؟ نمی‌دانیم !!

مدیر مسئول

پی نوشت‌ها:
1- «طلیعه انقلاب اسلامی»، مصاحبه امام خمینی(ره) در نجف، پاریس و قم، بخش مصاحبه با اوریانا فالاچی خبرنگار و نویسنده ایتالیایی، صفحه 355و356
2- «تفسیر مجمع البیان»، امین الاسلام و مفسر بزرگ عالم تشیع شیخ ابوعلی الفضل بن الحسن بن الطبرسی (رحمه‌ا... علیه)، ترجمه فارسی جلد 14،صفحه 46 و 47
3- «صحیفه امام خمینی(ره)»، جلد 14، صفحه 229و 414 و 415 و جلد 19، صفحه 377 و 378
4- سایت عصر ایران، 23/12/1393
5- ایرنا، 2/1/94
6- روزنامه ایران، 27/12/93